7.2.1

1. Ungane til arvelataren arvar likt, jf. arvelova § 4 andre ledd. Kvart barn arvar derfor kr 2 400 000 / 3 = kr 800 000.
2. Ungane til arvelataren arvar likt, men er eit barn død, går dette barnet sin del av arven til livsarvingane til det døde barnet, med lik part til kvart barnebarn, jf. § 4 andre ledd første setning. Dei to ungane som er i live, arvar kvar kr 800 000. Kvart barnebarn etter den avdøde sonen arvar kr 400 000.
3. Er eit barn død, går dette barnet sin del av arven til livsarvingane til det døde barnet, med lik part til kvart barnebarn, jf. § 4 andre ledd andre setning. Løysinga blir tilsvarande som i spørsmål b. Ein avdød son og ei avdød dotter gjev to greiner à kr 1 200 000. Dei to barnebarna til den avdøde sonen arvar kr 600 000 kvar, medan dei fire barnebarna til den avdøde dottera arvar kr 300 000 kvar.
4. Det er ingen livsarvingar etter den avdøde. Arven skal derfor delast på grunnlag av ekteskapslova § 5. Arven går til foreldra, jf. § 5 første ledd. Er far eller mor død, går arven til den døde forelderen til hans eller hennar livsarvingar, jf. § 5 andre ledd. Mora skal ha halvparten av arven, kr 1 200 000. Dei to søskena arvar delen til den avdøde faren og får kr 600 000 kvar.
5. Far og mor er døde, og dei har ikkje livsarvingar (søsken etter den avdøde). Arven skal derfor delast på grunnlag av ekteskapslova § 6. Arven går derfor til besteforeldrene eller livsarvingar etter dei, etter «greinprinsippet». Arven skal først delast i to, ei grein til kvart besteforeldrepar. Det gjev kr 1 200 000 til kvar grein. Dei av livsarvingane til besteforeldra som er i live, er ein bror til den avdøde faren og to søsken til den avdøde mora. I forhold til arvelataren er dette ein onkel på farssida og to tanter på morssida (eg går ut frå at søskena til den avdøde mora er søstrer). Dette inneber at onkelen på farssida arvar kr 1 200 000 og dei to tantene på morssida arvar kr 600 000 kvar.
6. På morssida er det ein fetter. Han er livsarving etter besteforeldra på morssida og høyrer til tredje arvegangsklasse. På farssida er det tre onklar. Dei er livsarvingar etter besteforeldra til den avdøde på farssida og høyrer også til tredje arvegangsklasse. Greinprinsippet i arvelova § 6 fører til at fetteren arvar heile morssidearven, kr 1 200 000. Dei tre onklane deler farssidearven og får kr 400 000 kvar.
7. Kusina på morssida er einaste arving i tredje arvegangsklasse, medan halvsøstera på farssida er einaste arving i andre arvegangsklasse. Det følgjer derfor av arvelova § 5 andre ledd at halvsøstera arvar alt. Fetteren arvar ingenting.

7.2.2

Berit på farssida og Daniel på morssida høyrer til andre arvegangsklasse og har arverett etter arvelova § 5. Som einaste arving på farssida skal farmora Berit ha halve arven. Morfaren Daniel arvar halvparten av den arven som skal til morssida. Onkel Finn er livsarving etter den avdøde mormora og Daniel. Onkel Finn høyrer også til andre arvegangsklasse og har rett til sin halvdel av arven etter mormora. Den andre halvdelen av arven etter den avdøde mormora går vidare til dei tre ungane til den avdøde tanta, jf. § 5 andre ledd. Dette gjev følgjande arveoppgjer:

7.2.3

Mia og Mats høyrer til andre arvegangsklasse og har arverett etter arvelova § 5. Mia har, som livsarving etter dei avdøde foreldra til Marte, rett til heile den delen som skulle tilfalle mora, men berre halvparten av arven etter faren. Faren har to livsarvingar: Mia og Mats. Dette gjev følgjande arveoppgjer:

7.2.4

Tor Li Gran var einaste livsarving etter Anders Gran og høyrde derfor til første arvegangsklasse då faren døydde. Tor fekk rett til arv i den augeblinken farens døydde, jf. arvelova § 66 første ledd. Ektefellen Grete har som separert ikkje arverett, jf. § 11. Tor arva derfor heile arven på kr 3 000 000 då faren, Anders, døydde i flammane.

Tor døydde nokre timar seinare med ein arva formue på kr 3 000 000. Spørsmålet blir kven som er arvingane etter Tor i dette dødsbuet. Når oppgåva opplyser at Tor ikkje hadde større formue då han døydde, siktar ein ikkje til arven frå faren. Aktuelle arvingar er mor til Tor, Grete Li, og tanta Anita på farssida.

Grete Li høyrer til andre arvegangsklasse, medan Anita som tante høyrer til tredje arveklasse fordi ho var livsarving etter besteforeldra til Tor. Hovudregelen er at arvingane i andre klasse arvar alt, jf. § 5 tredje ledd første punktum. Frå denne hovudregelen er det fastsett unntak i § 5 tredje ledd andre punktum for dei tilfella der arvelataren er under 25 år og foreldra ikkje var gifte eller sambuande. Tor var 24 år, og foreldra var separerte då Anders døydde. Unntaksregelen kjem derfor til bruk. Resultatet blir at halve arven går til besteforeldra til Tor eller livsarvingane deira i samsvar med § 6. Tante Anita skal derfor ha kr 1 500 000 av arven. Same sum går til mor til Tor.

7.2.5

Det er først og fremst to avvik å sjå nærare på, arvelova § 5 tredje ledd andre setning og arvelova § 7 andre ledd.

1. Arvelova § 5 tredje ledd andre setning. Den avdøde er under 25 år, og mor og far var verken gifte eller sambuande, eller det låg føre omstende som nemnt i § 11, som vil seie at ein av ektefellane har bede om separasjon. I desse tilfella blir arven delt likt mellom andre og tredje arvegangsklasse. Det bør drøftast kva for omsyn som ligg bak regelen, og kvifor det blir rekna som støytande dersom heile arven går til andre arvegangsklasse. Bruk døme.
2. Arvelova § 7 andre ledd. Faren og slekta til faren (andre arvegangsklasse eller fjernare) arvar ikkje dersom det avdøde barnet blei unnfanga som følgje av brot på enkelte føresegner i straffelova, mellom anna §§ 291 og 294. Dette er føresegner om forsettleg eller grovt aktlaus voldtekt. Føresegna gjeld også om faren ikkje kan straffast fordi han var utilrekneleg (straffelova § 20). Tilvisinga til faren eller slekta til faren gjeld også om det ikkje finst slektningar i live på morssida. Dersom det er tilfellet, vil arven bli fordelt etter arvelova § 76. Arven vil tilfalle velgjerdsorganisasjonar for barn og ungdommar i staden for valdtektsforbrytaren eller slekta hans.